10/12/2021
Đau thắt lưng là một tình trạng thường gặp, ảnh hưởng đến công việc và cuộc sống hàng ngày của người bệnh. Có khoảng 65-80% người đã từng bị đau lưng ít nhất một lần trong đời. Đau lưng là nguyên nhân gây hạn chế khả năng lao động thường gặp nhất ở người dưới 45 tuổi.
Có nhiều nguyên nhân gây ra đau thắt lưng, từ các bệnh lý tại cột sống, cơ hoặc các dây chằng cạnh sống, đến đau qui chiếu do các cơ quan nội tạng gây ra. Trong hầu hết các trường hợp, đau lưng có nguyên nhân cơ học (khoảng 95%). Một số nguyên nhân gây đau vùng thắt lưng do nguyên nhân cơ học có thể kể đến như:
Ngoài ra, đau thắt lưng còn có thể do các nguyên nhân viêm, nhiễm (viêm thân sống đĩa đệm, viêm cột sống dính khớp, ung thư…), cũng như các bệnh lý từ nội tạng (bệnh lý đường tiết niệu, phình động mạch chủ bụng…) gây ra.
Biểu hiện lâm sàng của đau thắt lưng tương đối đa dạng. Một số bệnh nhân có những đợt đau lưng cấp tính, sau đó tự hết mà không cần điều trị gì đặc hiệu, trong khi những người khác bị đau tái đi tái lại hoặc chuyển thành đau lưng mạn tính
Đa số bệnh nhân đau thắt lưng là do nguyên nhân cơ học, với tính chất: tăng lên khi cử động, và giảm khi nghỉ ngơi. Một số trường hợp có chèn ép rễ thần kinh, bệnh nhân có thể đau lan xuống mông, đùi và chân một hoặc hai bên, kèm theo cảm giác rát bỏng, châm chích, được gọi là đau thần kinh tọa.
Nếu bệnh nhân đau thắt lưng có thêm các triệu chứng: sốt, đau tăng nhiều về đêm và ngay cả khi nghỉ ngơi, sụt cân, bí tiểu, yếu liệt chân, hoặc người cao tuổi đau lưng cấp tính sau một chấn thương nhẹ, cần được thăm khám ngay bởi bác sĩ nhằm phát hiện các biến chứng của chèn ép rễ thần kinh, gãy đốt sống hay bệnh lý khác (nhiễm trùng, ác tính, viêm cột sống dính khớp)
Tùy vào tính chất đau và sự thăm khám của bác sĩ, người bệnh có thể được chỉ định chụp X-quang cột sống với các tư thế thẳng, nghiêng hoặc chụp cắt lớp vi tính (CT-scan), chụp cộng hưởng từ (MRI) để xác định chính xác nguyên nhân. Ngoài ra, trong một số trường hợp, người bệnh có thể được tiến hành các xét nghiệm khác như xét nghiệm máu, xquang khung chậu,… nếu cần thiết.
Đau thắt lưng là một vấn đề phức tạp do nhiều nguyên nhân gây ra, nên trước hết phải tìm ra nguyên nhân và điều trị theo nguyên nhân. Ngoài những điều trị đặc hiệu nếu có, bệnh nhân có thể được điều trị triệu chứng bằng các thuốc giảm đau (paracetamol), thuốc kháng viêm không steroid (meloxicam, celecoxib…), thuốc giãn cơ (eperison). Ngoài ra, điều trị dùng thuốc phổi hợp với các phương pháp vật lý trị liệu, phục hồi chức năng cũng cho thấy hiệu quả.
Một trong những cách phòng ngừa đau lưng cấp, đau lưng tái phát và thoát vị đĩa đệm hiệu quả nhất là giữ cho cơ thể, đặc biệt là cột sống ở tư thế đúng trong lao động và sinh hoạt hàng ngày. Dưới đây là một số hướng dẫn cụ thể:
Tài Liệu Tham Khảo:
1. Rajiv Dixit (2017), “Low back pain”, Kelley & Firestein’s Textbook of Rheumatology, 10th, Elsevier, Philadelphia, p.696-716.
2. American Academy of Orthopaedic Surgeons (2021), “Preventing back pain at work and at home”. (https://orthoinfo.aaos.org/en/staying-healthy/preventing-back-pain-at-work-and-at-home/)
Bác sỹ: Nguyễn Thái Hòa
Khoa nội khớp - Đại học Y dược Cần Thơ