Viêm dạ dày là gì?

Viêm dạ dày đề cập đến tình trạng viêm của niêm mạc dạ dày. Tình trạng viêm là kết quả của việc niêm mạc dạ dày bị tổn thương, có thể do nguyên nhân như chế độ ăn uống và lối sống, một số bệnh và nhiễm trùng. Điều đáng mừng là thường lành sau khi điều trị.

Tuy nhiên, một số loại viêm dạ dày có thể dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng, chẳng hạn như loét hoặc tăng nguy cơ ung thư.

Trong bài viết này, chúng ta sẽ xem xét những thực phẩm nên ăn, nên tránh và các cách phòng ngừa khi bị viêm dạ dày

Thức ăn để ăn

Theo Viện Quốc gia về Bệnh tiểu đường và Tiêu hóa và Bệnh thận, vẫn chưa rõ liệu chế độ ăn uống và dinh dưỡng có đóng một vai trò quan trọng trong việc gây ra viêm dạ dày hay không.

Nhưng bạn hoàn toàn có thể thử tuân theo chế độ ăn kiêng, tránh các loại thực phẩm gây kích thích dạ dày để làm giảm các triệu chứng của tình trạng này.

1. Thực phẩm chống viêm

Viêm dạ dày là một tình trạng viêm, vì vậy việc tuân theo một chế độ ăn uống chống viêm có thể giúp kiểm soát các triệu chứng. Chẳng hạn như:

• Rau lá xanh, như bắp cải, cải xoăn, rau bina…: chứa nhiều vitamin K & U, giàu nước và chất xơ giúp tăng cường lưu thông máu đến dạ dày, thúc đẩy quá trình lành loét và kích thích hệ tiêu hóa

• Cá nhiều dầu (cá hồi, cá thu và cá mòi): hàm lượng protein và omega-3 cao có tác dụng giảm viêm

• Các loại hạt: hạnh nhân, hạt thông, quả óc chó… chứa nhiều axit béo không bão hòa đơn, protein và chất xơ chống viêm

Một số thực phẩm kháng viêm có thể giúp kiểm soát triệu chứng. (Nguồn ảnh: Internet)

• Trái cây: dâu tây, quả việt quất, anh đào và quả mâm xôi chứa nhiều chất oxy hóa, hỗ trợ hệ thống miễn dịch, giúp chống lại phản ứng viêm.

• Dầu Ô Liu: điều chỉnh tình trạng oxy hóa, viêm và tăng cường miễn dịch đường ruột

2. Bổ sung thảo mộc và gia vị

Khi bạn bị viêm dạ dày, hãy thử đưa các gia vị này vào cuộc sống của bạn và gia đình.

• Tỏi có thể được xem là liều thuốc cho thế giới hiện đại. Tỏi là thuốc kháng virus, kháng khuẩn, kháng nấm, chống ký sinh trùng. Mặc dù cách nấu nào đều đem lại giá trị, nhưng tỏi sẽ có hiệu quả nhất là khi ăn sống.

• Gừng là thuốc chống co thắt tối thượng, kích thích làm rỗng dạ dày. Một tách trà gừng có thể làm dịu cơn đau dạ dày và thư giãn những vùng căng thẳng khác.

• Nghệ - được gọi là “gia vị vàng” vì chứa curcumin, một hóa thực vật có đặc tính chống viêm, chống oxy hóa, kháng khuẩn mạnh, đồng thời tăng sản xuất chất nhày, giảm đau – tương tự như ibuprofen, góp phần giúp hệ tiêu hóa trở nên khỏe mạnh hơ

3. Thực phẩm probioti

Probiotics là một thực phẩm bổ sung dựa trên các vi sinh vật sống bằng cách cung cấp sự cân bằng vi sinh vật. Giúp cải thiện tiêu hóa và khuyến khích đi tiêu thường xuyên, cũng có thể bảo vệ tính toàn vẹn của hàng rào niêm mạc dạ dày giúp cải thiện các triệu chứng của bệnh viêm dạ dày. 

Thực phẩm chứa vi khuẩn probiotic có lợi bao gồm:

• Sữa chua tự nhiên

• Dưa cải bắp, kim chi

• Bánh mì chua từ ngũ cốc lên men

4. Uống trà xanh với mật ong

Mật ong thiên nhiên là một chất có giá trị dinh dưỡng cao và là dược liệu quý giá. Giúp hỗ trợ điều trị các triệu chứng của rối loạn tiêu hóa như viêm dạ dày – ruột.

Một nghiên cứu cho thấy uống trà đen hoặc xanh ít nhất một lần một tuần có thể làm giảm đáng kể tỷ lệ nhiễm H. pylori trong đường tiêu hóa.

Đôi khi chỉ cần một ly trà xanh mật ong ấm hoặc nước ấm có thể làm dịu dạ dày và hỗ trợ tiêu hóa. (Nguồn hình: Internet)

Một số công thức kết hợp như mật ong – nghệ, mật ong – trà xanh, mật ong – vỏ quả măng cụt (kokum) cũng hỗ trợ cải thiện triệu chứng.

Lối sống – phòng ngừa viêm dạ dày 

Trong khi nguyên nhân của viêm dạ dày khác nhau giữa các cá nhân, có một số bước bạn có thể thực hiện để tránh các triệu chứng khó chịu của bệnh.

Các bước để ngăn ngừa viêm dạ dày bao gồm:

1. Các thực phẩm cần tránh

Bằng cách ghi nhật ký thực phẩm, bạn có thể xác định loại thực phẩm nào gây ra các triệu chứng của mình. Sau đó, bắt đầu giảm lượng tiêu thụ hoặc tránh hoàn toàn một số loại thực phẩm.

Có thể liệt kê một số nguyên nhân và thực phẩm gây viêm dạ dày dưới đây:

• Thức ăn gây viêm: đồ ngọt, đồ cay, đồ chua, nhiều chất béo…

• Dị ứng thức ăn: gluten, sữa…

• Thói quen ăn uống: ăn quá nhanh, giờ ăn không đều đặn, ăn thức ăn thừa

• Cafein: làm tăng sản xuất axit dạ dày

• Dùng aspirin và thuốc chống viêm không steroid (NSAID) lâu dài

2. Ăn các bữa ăn nhẹ hơn

Ăn các bữa ăn lớn, nhiều carbohydrate có thể gây căng thẳng cho hệ tiêu hóa của một người và làm trầm trọng thêm tình trạng viêm dạ dày.

Ăn nhiều bữa nhỏ thường xuyên trong ngày có thể giúp quá trình tiêu hóa dễ dàng và giảm các triệu chứng của bệnh viêm dạ dày.

Một cách phòng ngừa nhiều bệnh đường tiêu hóa trong đó có viêm dạ dày, chính là thực hành vệ sinh đúng cách trong ăn uống, như:

• Rửa tay bằng xà phòng và nước, đặc biệt là trước bữa ăn và sau khi đi vệ sinh

• Đảm bảo tất cả thực phẩm sạch và nấu chín một cách an toàn

• Đảm bảo nước uống an toàn và sạch sẽ

3. Giảm căng thẳng

Căng thẳng có thể gây bùng phát bệnh viêm dạ dày, vì vậy giảm mức độ căng thẳng là một cách quan trọng để giúp kiểm soát tình trạng bệnh.

Các kỹ thuật quản lý căng thẳng bao gồm:

• Mát xa
• Thiền
• Yoga
• Bài tập thở
• Hoạt động thể chất vừa phải: đi bộ, chạy bộ, đạp xe

4. Tránh hút thuốc, uống rượu và lạm dụng thuốc giảm đau

Hút thuốc, uống rượu có thể làm hỏng niêm mạc dạ dày của một người và cũng làm tăng nguy cơ phát triển ung thư dạ dày của một người.

Dùng quá nhiều thuốc giảm đau không kê đơn, như aspirin hoặc ibuprofen, cũng có thể làm hỏng niêm mạc dạ dày và làm cho tình trạng viêm dạ dày trở nên trầm trọng hơn.

5. Sử dụng tinh dầu

Một điều thú vị là tinh dầu, như sả và vỏ quế, đã được tìm thấy giúp tăng sức đề kháng với H. pylori trong các xét nghiệm trong phòng thí nghiệm. Một nghiên cứu khác cũng cho thấy tinh dầu chống lại hoạt động tăng trưởng và tăng tiết của H. pylori

Một số loại tinh dầu có thể có tác động tích cực đến hệ tiêu hóa bao gồm bạc hà, gừng, đinh hương, sả, tinh dầu chè.

Bạn có thể muốn sử dụng tinh dầu trong máy khuếch tán, thoa lên da hoặc hỏi ý kiến ​​bác sĩ về cách sử dụng chúng một cách an toàn để giúp giảm viêm dạ dày.

Khi nào cần liên hệ với bác sĩ 

Các biện pháp khắc phục tại nhà có thể giúp nhiều người kiểm soát bệnh viêm dạ dày. Tuy nhiên, nếu các triệu chứng không biến mất, nói chuyện với Bác sĩ là điều cần thiết

Nếu bạn gặp các triệu chứng sau:

• Đợt bùng phát viêm dạ dày kéo dài hơn một tuần

• Nôn ra máu

• Đi ngoài phân đen: có thể là dấu hiệu xuất huyết trong dạ dày

• Cũng có thể là thiếu máu và mệt mỏi.

Trong trường hợp nghiêm trọng, viêm dạ dày mãn tính có thể phá hủy các tế bào trong niêm mạc dạ dày và gây ra tình trạng dạ dày không có axit. Có thể làm tăng nguy cơ ung thư và loét dạ dày tá tràng và ngăn bạn hấp thụ các chất dinh dưỡng cần thiết, chẳng hạn như vitamin B12.

TÓM LƯỢC

Một chế độ ăn uống cân bằng là rất quan trọng trong điều trị viêm loét dạ dày tá tràng, thực phẩm có thể ngăn ngừa, giảm bớt hoặc điều trị các triệu chứng liên quan.

Thông điệp: Hãy lấp đầy một nửa dĩa của bạn với rau củ. (Nguồn hình: Canada’s food guide)

Mọi người có thể tránh viêm dạ dày bằng cách duy trì thói quen vệ sinh thích hợp và nấu ăn an toàn.

Nếu không điều trị, viêm dạ dày có thể dẫn đến các biến chứng. Đây là lý do tại sao một người có các triệu chứng viêm dạ dày nên tìm kiếm sự hướng dẫn của bác sĩ.

DS. Đàm Thị Nga - Dược

Tài liệu tham khảo:

1. Sipponen, P., & Maaroos, H. I. (2015). Chronic gastritis. Scandinavian journal of gastroenterology, 50(6), 657-667. 
2. NIDDK. July, 2021. https://www.niddk.nih.gov/health-information/digestive-diseases/gastritis-gastropathy/eating-diet-nutrition  
3. Cheney, G. (1952). Vitamin U therapy of peptic ulcer. California Medicine, 77(4), 248. 
4. Mohiuddin A. K. (2019). Alternative Treatments for Minor GI Ailments. INNOVATIONS in pharmacy, 10(3). 
5. Vezza, T., Algieri, F., et al. (2017). Immunomodulatory properties of Olea europaea leaf extract in intestinal inflammation. Molecular nutrition & food research, 61(10), 1601066. 
6. Li, Y., Su, Z., Li, et al. (2020). Association of Symptoms with Eating Habits and Food Preferences in Chronic Gastritis Patients: A Cross-Sectional Study. Evidence-Based Complementary and Alternative Medicine, 2020. 
7. Vomero, N. D., & Colpo, E. (2014). Nutritional care in peptic ulcer. ABCD. Arquivos Brasileiros de Cirurgia Digestiva (São Paulo), 27, 298-302. 
8. Boyanova, L., et al. (2015). Honey and green/black tea consumption may reduce the risk of Helicobacter pylori infection. Diagn Microbiol Infect Dis, 82(1), 85-86. 
9. BS, S., Shetty, P., & B Shetty, G. (2021). Effect of Kokum (Garcinia Indica) Rind Extract With Honey on Chronic Gastritis: A Randomized Controlled Trial. Nutrition and Food Sciences Research, 8(2), 11-18 
10. Korona-Glowniak, I., et al. (2020). The In Vitro Activity of Essential Oils against Helicobacter Pylori Growth and Urease Activity. Molecules (Basel, Switzerland), 25(3), 586. 
11. Gastritis. (2019). https://www.nhs.uk/conditions/gastritis/ 
12. Maroon, J. C., Bost, J. W., & Maroon, A. (2010). Natural anti-inflammatory agents for pain relief. Surgical neurology international, 1. 
13. Megha, R., Farooq, U., & Lopez, P. P. (2021). Stress-Induced Gastritis. StatPearls [Internet]. 
14. Bergonzelli, G. et al. (2003, October). Essential oils as components of a diet-based approach to management of Helicobacter infection [Abstract]. Antimicrobial Agents and Chemotherapy, 47(10), 3240–3246 
15. Koch, A. K., Schöls, M., et al. (2020). Perceived stress mediates the effect of yoga on quality of life and disease activity in ulcerative colitis. Secondary analysis of a randomized controlled trial. Journal of psychosomatic research, 130, 109917. 
16. Kuptniratsaikul, V., et al. (2014). Efficacy and safety of Curcuma domestica extracts compared with ibuprofen in patients with knee osteoarthritis: a multicenter study. Clinical Interventions in Aging, 9, 451.