20/03/2023
Sa sút trí tuệ là một hội chứng bệnh lý thường xảy ra ở người lớn tuổi gây ra do những rối loạn ảnh hưởng đến não bộ. Căn bệnh này gây ra ảnh hưởng không nhỏ đến tinh thần và cuộc sống hàng ngày của người bệnh. Những hiểu biết không đầy đủ về căn bệnh làm cho người bệnh không được phát hiện kịp thời cũng như bỏ lỡ cơ hội cải thiện bệnh. Cùng tìm hiểu rõ hơn về chứng sa sút trí tuệ cũng như các dấu hiệu, triệu chứng của căn bệnh này.
Hình 1. Ước tính số bệnh nhân mắc chứng sa sút trí tuệ giai đoạn 2019 - 2050
Sa sút trí tuệ là một hội chứng - thường có tính chất mãn tính hoặc tiến triển - dẫn đến sự suy giảm chức năng nhận thức nặng nề hơn so với một quá trình lão hóa bình thường. Hội chứng này ảnh hưởng đến trí nhớ, suy nghĩ, tính toán, khả năng hiểu, kỹ năng ngôn ngữ, khả năng học tập, phán đoán và định hướng. Tuy nhiên ý thức của người bệnh không bị ảnh hưởng. Sự suy giảm chức năng nhận thức thường đi kèm (hoặc đôi khi xảy ra trước đó) với sự thay đổi tâm trạng, khả năng kiểm soát cảm xúc và hành vi.
Hình 2. Sa sút trí tuệ gây ảnh hưởng đến nhiều khía cạnh đời sống của người bệnh
Sa sút trí tuệ là hậu quả của nhiều căn bệnh và chấn thương ảnh hưởng lên não, chẳng hạn như Alzheimer hoặc đột quỵ.
Hiện tại, sa sút trí tuệ là nguyên nhân gây tử vong đứng thứ 7 và là một trong những nguyên nhân chính gây tàn tật, phụ thuộc ở người lớn tuổi trên toàn thế giới. Sa sút trí tuệ không chỉ gây phiền toái cho người bệnh mà còn ảnh hưởng đến những người chăm sóc, gia đình, kinh tế và xã hội nói chung. Do nhận thức và những hiểu biết về chứng sa sút trí tuệ còn hạn chế dẫn đến sự kỳ thị với căn bệnh, tạo ra rào cản trong chẩn đoán và chăm sóc bệnh, khiến người bệnh mất đi cơ hội để cải thiện bệnh tình.
Các triệu chứng của chứng sa sút trí tuệ ở mỗi người là khác nhau tùy thuộc vào nguyên nhân, tình trạng sức khỏe và khả năng nhận thức trước đó của người bệnh. Dựa vào các dấu hiệu và triệu chứng, sa sút trí tuệ có thể được chia làm 3 giai đoạn.
Hình 3. Sa sút trí tuệ có 3 giai đoạn với triệu chứng ngày càng tăng nặng
Ở giai đoạn sớm, các dấu hiệu thường không rõ ràng và dễ bị bỏ qua, các triệu chứng phổ biến bao gồm:
Ở giai đoạn trung gian, các dấu hiệu và triệu chứng trở nên rõ ràng hơn, điển hình như:
Ở giai đoạn trễ của sa sút trí tuệ, các dấu hiệu và triệu chứng trở nên nghiêm trọng hơn, bao gồm:
Các rối loạn và yếu tố gây thoái hóa thần kinh khác nhau góp phần vào sự tiến triển của chứng sa sút trí tuệ. Các tế bào thần kinh sẽ bị mất từ từ và không thể đảo ngược. Vậy nên hiện tại, không có cách chữa khỏi cho bất kỳ loại sa sút trí tuệ nào.
Có nhiều dạng sa sút trí tuệ khác nhau bao gồm:
Hình 4. Hiểu biết và nhận thức đúng đắn về sa sút trí tuệ sẽ giúp phòng ngừa cũng như cải thiện tình trạng bệnh
Hy vọng bài viết trên đây giúp bạn có một cái nhìn tổng quan về chứng sa sút trí tuệ. Khi gặp các vấn đề về trí nhớ hoặc có những dấu hiệu của chứng sa sút trí tuệ, bạn cần đi gặp bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị kịp thời trước khi tình trạng trở nên nghiêm trọng. Tốt nhất nên đi thăm khám, tầm soát định kỳ để phát hiện sớm các vấn đề bất thường của cơ thể cũng như để quản lý bệnh tốt hơn.
Tham khảo thêm về dự án của chúng tối: HHC - Human Health Care
[1] Gale, S.A., Acar, D. and Daffner, K.R., 2018. William J. Mullally, MD, Neurology Series Editor.
[2] World Health Organization. Dementia. World Health Organization. World Health Organization: WHO; 2022. Available from: https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/dementia
[2] National Institute on Aging. What Is Dementia? Symptoms, Types, and Diagnosis. National Institute on Aging. 2021. Available from: https://www.nia.nih.gov/health/what-is-dementia
[3] Ballard C, Gauthier S, Corbett A, Brayne C, Aarsland D, Jones E. Alzheimer's disease. the Lancet. 2011 Mar 19;377(9770):1019-31.
[4] Lane CA, Hardy J, Schott JM. Alzheimer's disease. European journal of neurology. 2018 Jan;25(1):59-70.
[5] Alzint.org. 2023 [cited 2023 Mar 2]. Available from: https://www.alzint.org/u/Estimated-growth-in-number-of-people-with-dementia-2019%E2%80%932050_Final-e1630609971569.jpg
[6] Nichols E, Steinmetz JD, Vollset SE, Fukutaki K, Chalek J, Abd-Allah F, Abdoli A, Abualhasan A, Abu-Gharbieh E, Akram TT, Al Hamad H. Estimation of the global prevalence of dementia in 2019 and forecasted prevalence in 2050: an analysis for the Global Burden of Disease Study 2019. The Lancet Public Health. 2022 Feb 1;7(2):e105-25.